พื้นที่แถบภูพาน จ.สกลนคร ส่วนหนึ่งเป็นเทือกเขา อีกส่วนเป็นพื้นที่ราบค่อนข้างแห้งแล้ง ถึงขั้นถูกปรามาส...ปลูกไม้ผลไม่ได้
ที่ผ่านมาชาวบ้านจึงทำกันแต่พืชเชิงเดี่ยว ข้าว มันสำปะหลัง อ้อย เป็นหลัก...แต่ 6-8 ปีที่แล้ว มีชาวบ้านทดลองปลูกทุเรียน เงาะ องุ่น สละ มังคุด ลำไย ลองกอง น้อยหน่า และผลไม้อีกหลายอย่าง
วันนี้บางชนิดให้ผลผลิตเป็นปีที่สอง บางชนิดเริ่มให้ผลผลิตเป็นฤดูกาลแรก
“เราต้องการลบคำสบประมาท ภาคอีสานแห้งแล้ง ปลูกไม้ผลไม่ได้ ขณะเดียวกันเพื่อเพิ่มทางเลือกให้ชาวบ้าน ไม่ต้องพึ่งพารายได้จากพืชเชิงเดี่ยวอย่างเดียว พอเห็นชาวบ้านทดลองปลูกไม้ผล เลยเห็นดีเห็นงามด้วย ส่งเสริมให้แบ่งพื้นที่ปลูกข้าว มันฯ อ้อย มาปลูกไม้ผลเพิ่มขึ้น ทำให้ตอนนี้ชาวบ้านกว่า 40,000 คน ใน 4 ตำบล เริ่มมีรายได้เพิ่มขึ้น แม้จะไม่มากนักในระยะเริ่มต้น แต่ได้เพิ่มพื้นที่สีเขียวให้ท้องถิ่น จนพื้นที่เกือบ 559 ตร.กม. ของอำเภอมีไม้ผลจำนวนมาก”
ชัยมงคล ไชยรบ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดสกลนคร ผู้ริเริ่มสนับสนุนให้ชาวบ้านปลูกไม้ผล เล่าถึงที่มาของผลไม้ภูพาน...
ที่คาดการณ์ว่า ในอนาคตน่าจะขึ้นแท่นเป็นอีกหนึ่งของดี อ.ภูพาน เพราะผลผลิตที่ได้ รสชาติดีไม่ต่างจากต้นตำรับในภาคตะวันออก ส่วนหนึ่งน่าจะมาจากดินแถบนี้มีแร่ธาตุสะสมอยู่จำนวนมาก และชาวบ้านปลูกตามคำแนะนำของผู้รู้ รวมทั้งข้อมูลจากสื่อต่างๆ
ด้านการตลาด ตอนนี้ผลผลิตยังไม่มากนัก เพราะบางอย่างเพิ่งให้ผลผลิตเป็นปีแรก และปีที่สอง ชาวบ้านจึงวางแผงขายในพื้นที่ตามเส้นทางจาก อ.ภูพาน-อ.สมเด็จ จ.กาฬสินธุ์ เป็นส่วนใหญ่ เพราะเป็นเส้นทางที่คนนิยมสัญจรผ่านทาง อีกส่วนวางแผงขายกันบริเวณรอบสวน...ทุเรียนดูเหมือนจะเป็นพืชที่ได้รับความนิยมที่สุดส่งผลให้จากเดิมที่คนภูพานต้องซื้อผลไม้จากที่อื่น 100% ตอนนี้เพียงพอต่อการบริโภคในพื้นที่แล้ว แถมส่วนหนึ่งยังขายให้คนพื้นที่อื่น
ในอนาคตถ้าสามารถรวมตัวเป็นแหล่งผลิตผลไม้ต่างๆ ที่นี่จะกลายเป็นแหล่งผลิตผลไม้ขนาดใหญ่เพื่อคนอีสาน และเอื้อต่อการส่งออก...เพราะอยู่ใกล้กับเวียดนามและจีน เพียงข้ามสะพานไป สปป.ลาว ที่มุกดาหาร นครพนม และบึงกาฬ ที่กำลังจะก่อสร้าง
นี่คือบทพิสูจน์ เมื่อทำสิ่งไหนอย่างจริงจัง ไม่เพียงแต่เพิ่มรายได้ให้คนที่มีผลผลิตขายได้เดือนละ 10,000-15,000 บาทแล้ว ยังเป็นการเพิ่มพื้นที่สีเขียวบนพื้นที่แห้งแล้ง...ลบคำปรามาส อีสานปลูกไม้ผลไม่ได้”.